لیست اموال منقول و غیر منقول و تعریف هر کدام به زبان ساده

اموال منقول و غیر منقول ۲ دسته‌ی کلی از تمامی اموالی هستند که از نظر امکان جا به جایی و همچنین عدم جا به جایی دسته‌بندی می‌شوند. از این رو اموال منقول به مالی گفته‌ می‌شود که به سهولت جا به جا می‌شود و در اثر این جا به جایی خراب نخواهد شد. مثل خودرو، اثاثیه منزل و… ولی اموال غیر منقول به مالی گفته می‌شود‌ که امکان جا به جایی آن مال وجود ندارد‌.

مثل زمین، خانه، درخت و… البته شاخه درخت تا هنگامی که متصل به درخت است جزو انواع غیر منقول قرار دارد؛ اما زمانی که شاخه از درخت قطع شود به یک نوع مال منقول تبدیل خواهد شد. در ادامه به زبان ساده بیشتر در مورد اموال منقول و غیر منقول صحبت می‌کنیم پس در ادامه همراه ما باشید تا بدانید لیست اموال منقول و غیرمنقول چیست .

اموال منقول چیست ؟

از کجا بدانیم مال منقول چیست ؟ منقول در لغت به معنی قابل حمل و انتقال یافته است. پس در قانون مدنی به اموال و اشیایی که جا به جایی آن‌ها به راحتی امکان‌پذیر باشد بدون آنکه مانع از خرابی محل قرارگیری اشیاء شود اموال منقول گفته می‌شود. مثل انواع خودرو، بخاری، کولر، اثاثیه منزل‌ و …

انواع اموال منقول

اموال منقول و غیر منقول هریک دارای تعاریف متفاوتی هستند. در ماده ۱۹ قانون مدنی به طور کامل به تعریف اموال منقول پرداخته شده است. مطابق با این ماده “اشیایی که نقل و انتقال آن از محلی به محل دیگر ممکن باشد بدون اینکه به خود یا محل آن خرابی وارد آید منقول است”. بنابراین اموال منقول قابلیت حمل و انتقال دارند، بدون آنکه آسیبی به خودشان یا محلشان وارد شود. مانند خودرو، فرش، دوچرخه و… همچنین زمین اموال منقول است و همینطور خانه جز اموال منقول است.

اموال منقول به ۲ دسته کلی تقسیم می‌شود.

1. اموال منقول ذاتی

2. اموال در حکم منقول

اموال غیر منقول چیست؟

غیر منقول در لغت به زبان ساده یعنی اموالی که غیرقابل حمل هستند. پس در قانون مدنی اموال و اشیایی را که نتوان از نقطه‌ای به نقطه دیگر جا به جا کرد. همچنین جا به جایی آن‌ها باعث خرابی و نقص مال اصلی شود اموال غیر منقول می‌گویند. حال ثابت بودن این اموال ذاتی باشد مثل زمین و ساختمان‌ و یا به نحوی توسط عمل انسان در مکان ثابتی استقرار یافته است مثل پنجره، درب، تیر آهن و…

انواع اموال غیر منقول

در دسته‌بندی اموال غیر منقول این گونه اموال و دارایی در چند گروه مختلف قرار می‌گیرند.

• اموالی که ذاتاً غیر منقول است

مثل زمین، معدن و سنگ که ریشه در زمین دارند و نمی‌شود آن‌ها را جا به جا کرد. البته سنگ، درخت و سایر اموالی که ریشه در زمین دارند تا زمانی غیر منقول هستند که از زمین جدا نشوند. به محض اینکه اشیاء یا اموالی از زمین جدا شوند جزو اموال منقول قرار می‌گیرند. به همین دلیل در زمان الزام به تحویل ملک باید تمامی اشیاء و اموال منقول و غیر منقول ملک برای طرفین معامله مشخص باشد.

• اموالی که توسط عمل انسان غیر منقول شده‌اند

این دسته از اموال غیر منقول ذاتاً منقول هستند ولی توسط اقدامات بشری به زمین متصل شده‌اند بنابراین نقل و انتقال آن‌ها باعث خرابی در اصل مال یعنی آسیب رسیدن به زمین یا خانه می‌شود‌. از جمله این اموال غیر منقول عبارتند از:

• ابنیه
• اشجار، نهال و شاخه‌هایی که متصل به درختان هستند
• لوازم منصوب در بنا مثل پنجره، تیر آهن، آینه، نقاشی و…
• اموالی که چیده نشده است مثل گندم، میوه، سبزیجات و…

لیست دعاوی منقول و غیرمنقول

انواع دعاوی راجع به اموال غیر منقول و مصادیق آن در صدر ماده 12 قانون آیین دادرسی مدنی مطرح شده اند. این ماده مقرر می دارد:” دعاوی مربوط به اموال غیر منقول، اعم از دعاوی مالکیت، مزاحمت، ممانعت از حق، تصرف عدوانی و سایر حقوق راجع به آن، در دادگاهی اقامه می‌ شود که مال غیرمنقول در حوزه آن واقع است، اگرچه خوانده در آن حوزه، مقیم نباشد.” لذا مصادیق و انواع دعاوی راجع به اموال غیر منقول بر اساس این ماده عبارتند از:

• دعوای مالکیت: که افراد، برای اثبات مالکیت نسبت به اموال غیر منقول اقامه می کنند.
• دعوای مزاحمت: که مستفاد از ماده 160 قانون آیین دادرسی مدنی، می توان آن را زمانی مطرح نمود که شخصی با اعمالش، مزاحم تصرف متصرف در مال غیر منقولی شده است (بدون اینکه مال را از تصرف متصرف، خارج نموده باشد.)
• دعوای ممانعت از حق: که مستفاد از ماده 159 قانون آیین دادرسی مدنی، می توان آن را زمانی مطرح کرد که دارنده یک حق، نتواند از حق ارتفاق یا انتفاع خود در ملک دیگری، استفاده کند.
• دعوای تصرف عدوانی: که مستفاد از ماده 158 قانون آیین دادرسی مدنی، می توان آن را زمانی مطرح نمود که دیگری، با زور و بدون رضایت متصرف سابق، مال غیر منقول را از تصرف وی خارج کرده باشد.
• دعوای مربوط به الزام به تسلیم ملک و انتقال سند آن
• دعاوی مربوط به مطالبه خسارت ملک و مطالبه اجرت المثل آن نیز از دعاوی در حکم غیر منقول (غیر منقول تبعی) هستند.
• دعاوی مربوط به ابزار آلات کشاورزی، اعم از تخم، تراکتور، وسایل آبیاری و… که مالک واحد داشته، برای کشاورزی، ضرورت دارند و مالک آن ها را به عمل زراعت اختصاص داده، از حیث صلاحیت محاکم و توقیف، در حکم مال غیر منقول هستند.

فروش اموال غیر منقول

اموالی که در حقیقت امکان جا به جایی آن‌ها وجود ندارد در قانون مدنی کشور دارای پاره‌ای حقوق هستند. به همین دلیل لازم است تا برای خرید و فروش اموال غیر منقول حتماً به اداره ثبت و اسناد مراجعه کنید. در برخی موارد لازم است تا از تجارب و تبحر یک وکیل ملکی بهره ببرید. البته در فروش اموال غیر منقول مصادیق زیادی را باید در نظر گرفت که در اینجا به ۳ مورد آن اشاره می‌کنیم.

• حق انتفاع از اموال غیر منقول مثل حق عمری و حق سکنی
• حق ارتفاق در مقایسه به املاک غیر مثل حق عبور و یا حق مجری
• دعاوی مربوط به اموال غیر منقول مثل تقاضای خلع ید و همچنین بطلان و یا عدم وارد شدن به امثال آن

نکته پایانی درباره اموال منقول و غیر منقول

و اما در آخر خوب است بدانید که اموال غیر منقولی که مربوط به اتباع خارجی در کشور هستند مشمول حکم ماده ۸ قانون مدنی در ایران می‌باشند. پس توقیف اموال غیر منقول فقط با صلاحیت دادگاه و همچنین تشریفات خاص صورت می‌گیرد. اما احکام وارد شده در مورد اموال منقول طبق ماده ۱۷ قانون مدنی وابسته به ۲ شرط هستند. اول اینکه اموال به‌ طور ذاتی منقول هستند و یا اینکه مانند مطالبه سرقفلی و حق کسب و پیشه وابسته به اموال غیر منقول قرار دارند.

از این رو در دستگاه قضایی دعاوی مربوط به اموال منقول و غیر منقول به تشخیص و تخصص زیاد یک وکیل ملکی نیاز دارد. به همین منظور وکلای ملکی ما در گروه وکلای ایران دادگستر در تلاش هستند تا در مورد دعاوی ناشی از خرید و فروش اموال غیر منقول و منقول در قانون مدنی و حق مالکیت هر کدام از این اموال نیز دادرسی لازم ‌و حقیقی را انجام دهند.