مجازات جعل اسناد و مدارک شامل جزای نقدی و حبس است. از طرفی در صورت اثبات جرم جعل سند در دادگاه، فرد شاکی می‌تواند علاوه بر تقاضای اجرای حکم مجازات جعل اسناد، تمامی خسارات خود را از جاعل و یا افراد سوءاستفاده گر بگیرد.
خوب است بدانید مجازات جعل اسناد و مدارک موارد متعددی را شامل می‌شود که قانون‌گذار با توجه به جرم انجام شده، مجازات متفاوتی را اعمال می‌کند. از این رو در ادامه به بررسی مهم‌ترین این موارد و مجازات مربوط به هر کدام صحبت خواهیم کرد.
جعل اسناد و مدارک چیست؟
اگر بخواهیم به یک تعریف کلی درباره جرم جعل اسناد و مدارک بپردازیم باید بگوییم هر گونه جعل مادی یا جعل معنوی اسناد می‌تواند به عنوان جرم جعل اسناد و مدارک شناخته شود. جعل مادی به معنی ایجاد هر گونه تغییر و تحریف در ظاهر اسناد و یا ساخت هر گونه سند جعلی است که اسناد رسمی و عادی را در برمی‌گیرد و از مهم‌ترین این موارد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- جعل مهر و امضا
- جعل گواهی پزشکی
- جعل چک و امضای چک
- جعل قراردادها و قولنامه‌ها
- جعل احکام مربوط به دادگاه و دادسرا
- جعل نوشته افراد رسمی یا غیر رسمی
- جعل اسناد مالی از قبیل اسکناس، سفته، اسناد بانکی، اوراق بهادار، ضمانت‌نامه‌های بانکی و حواله‌های صادره از خزانه
- جعل اسناد و مدارک هویتی (جعل شناسنامه، جعل کارت ملی، جعل کارت پایان خدمت، جعل گذرنامه، جعل مدارک تحصیلی، جعل پلاک خودرو و…)
- و…
جعل معنوی نیز شامل تغییر در مفاد سند و مطالب آن می‌شود که در حیطه اسناد رسمی عنوان می‌شود. به طور مثال کارمند و یا مأمور دولتی در نوشتن قراردادها و یا برخی اسناد موضوع و ماهیت را تغییر دهند.
🔗بیشتر بخوانید : لایحه دفاعیه پرونده جعل و استفاده از سند مجعول
مجازات جعل اسناد عادی
بر اساس ماده 536 قانون مجازات اسلامی، افرادی که به جعل اسناد عادی از قبیل اجاره نامه، قولنامه، مبایعه‌نامه و… پرداخته‌اند و یا افرادی که از این اسناد جعلی استفاده نموده‌اند و از جعلی بودن آن‌ها آگاه هستند محکوم به پرداخت جزای نقدی و گذراندن حبس هستند. دوران حبس به عنوان مجازات جعل اسناد عادی از 3 ماه تا 1 سال است. در برخی موارد نیز مجازات جعل اسناد عادی از قبیل جعل چک به 6 ماه تا 2 سال هم می‌رسد و افراد خاطی ملزم به پرداخت جریمه نقدی نیز هستند. از طرفی باید اموال تصاحب شده و یا خسارات وارد شده به شاکی را نیز تمام و کمال بپردازند.
مجازات جعل اسناد رسمی
قبل از هر چیز باید گفت مجازات جعل اسناد رسمی سنگین‌تر از مجازات جعل اسناد غیر رسمی است. در این زمینه غالباً مشاهده شده که جعل اسناد و مدارک رسمی با دخالت افراد وابسته به سازمان های دولتی انجام می‌شود. از این رو مجازات جعل اسناد برای این دسته از افراد بر اساس ماده 532 قانون مجازات اسلامی صورت می‌گیرد و با توجه به نوع سند جعل شده فرد جاعل به پرداخت جزای نقدی و حبس محکوم می‌شود. دوران حبس به عنوان مجازات جعل اسناد توسط افراد رسمی 1 تا 5 سال است.
🔗بیشتر بخوانید : اعاده دادرسی به لحاظ جعلی بودن اسناد
و اما اگر جعل اسناد و مدارک رسمی از طریق افراد غیر رسمی باشد مدت حبس مجازات جعل و استفاده از سند مجعول برای این افراد از 6 ماه تا 3 سال خواهد بود. ضمن اینکه این افراد نیز مشمول پرداخت جرائم نقدی و خسارات ناشی از جرم جعل هستند.
مجازات جعل اسناد دولتی
در این زمینه نیز باید گفت افرادی که به جعل امضا و مهر رهبری و یا هر یک از روسای قوا بپردازند قانون‌گذار برای آن‌ها 3 تا 15 سال حبس در نظر می‌گیرد. مجازات جعل امضای رئیس جمهور، وزرا و نمایندگان دولتی نیز 1 تا 10 سال حبس خواهد بود. همچنین خوب است بدانید مجازات جعل اسناد دولتی از قبیل پرونده های دولتی، مرسولات، اطلاعات، نقشه‌ها، نامه‌ها و… با توجه به نوع جرم متفاوت خواهد بود.
حکم جعل اسناد و کلاهبرداری
همان طور که پیش‌تر گفته شد مجازات جرم جعل اسناد در موارد مختلف متفاوت بوده و قانون‌گذار در شرایط مختلف احکام متفاوتی را برای افراد خاطی و کلاهبردار صادر می‌کند که در ادامه به برخی از این موارد نیز اشاره میکنیم:
مجازات جعل اسناد مالی
بر اساس ماده 525 قانون مجازات اسلامی جعل هر گونه اسکناس رایج داخلی و خارجی، چک، سفته، حواله صادره از خزانه دولتی یا هر سند مالی تعهدآوری جرم محسوب شده و حکم آن 1 تا 10 سال حبس است. و اما مجازات جعل اسناد و مدارک بانکی و مالی اگر با نیت بر هم زدن امنیت کشور و نظام باشد، در صورتی که فرد مفسد و محاربه شناخته نشود 5 تا 20 سال حبس است.
مجازات جعل اسناد و مدارک تحصیلی
بر اساس قانون 527 قانون مجازات اسلامی، حکم جعل اسناد و مدارک دانشگاهی و تحصیلی 1 تا 3 سال حبس به علاوه جبران تمامی خسارات است. و اما اگر فرد خاطی از کارمندان دولتی باشد حداکثر مجازات مقرر شده برایش در نظر گرفته می‌شود.
حکم جعل اسناد ملکی
حکم صادره برای این جرم در صورتی که جعل سند عادی باشد یا رسمی متفاوت است که پیش‌تر در بخش جعل اسناد عادی و رسمی توضیح داده شد. ضمن اینکه یک وکیل ثبتی می‌داند که جرم استفاده از سند مجعول نیز اگر سند عادی باشد 3 ماه تا 1 سال حبس و اگر رسمی باشد 6 ماه تا 3 سال حبس یا پرداخت جزای نقدی خواهد بود.
مجازات جعل معافیت از خدمت دولت یا نظام وظیفه
بر اساس ماده 539 قانون مجازات اسلامی، جعل این سند، محکومیت 6 ماه تا 1 سال حبس و یا پرداخت جزای نقدی را به همراه دارد.
حکم جعل احکام دادگاه
افرادی که با مدارکی جعلی قصد دخل و تصرف در احکام دادگاه‌ها را دارند محکوم به 1 تا 10 سال حبس هستند.
رضایت شاکی در جرم جعل
در اغلب موارد جرم جعل اسناد یک جرم غیرقابل بخشش است به ویژه اگر سند جعل شده رسمی یا دولتی باشد. از طرفی رضایت شاکی تنها موجب کاهش مجازات جعل و استفاده از سند مجعول خواهد شد و تماماً جرم را مورد بخشش قرار نمی‌دهد.
سخن پایانی
پرونده جرائم جعل اسناد و اثبات ادعا در این زمینه امری پیچیده و تخصصی است که به تبحر و تخصص بالایی نیاز دارد. ضمن اینکه اثبات ادعا در این زمینه نیز برای بسیاری از افراد زمان‌بر بوده و در برخی موارد حتی به ناکامی می‌انجامد. از این رو اگر شما هم مدتی است درگیر پرونده جعل اسناد هستید و به یک وکیل کیفری متخصص نیاز دارید تا با کمک او پرونده خود را به خوبی پیش ببرید؛ می‌توانید با دفتر وکالت و مشاوره حقوقی گروه وکلا ایران دادگستر تماس بگیرید.
در واقع شما می‌توانید ضمن دریافت مشاوره از وکلای باتجربه و کاردان ما، با حضور یک وکیل متخصص و موفق که سابقه درخشانی در پرونده های حقوقی و کیفری داشته است در مدت زمان کمتری به نتیجه دلخواه برسید. همچنین خوب است بدانید گروه وکلا ایران دادگستر، خدمات قبول وکالت و مشاوره حقوقی در زمینه‌های مختلفی چون امور ملکی، امور ثبتی، قرارداد پیمانکاری، حوزه نفت، گاز و پتروشیمی و … را زیر نظر بهترین وکلای پایه یک دادگستری ارائه می‌دهد و شما می‌توانید با خیالی آسوده امور خود را به وکلای دلسوز و کاردان ما بسپارید.
