رأی شعب تشخیص دیوان نقض و ارجاع به شعبه هم عرض به معنای آن است که دیوان عالی کشور پس از بررسی یک پرونده، به این نتیجه رسیده است که رأی صادره از دادگاه‌های پایین‌تر (مانند دادگاه بدوی یا تجدیدنظر) دارای ایراد یا نقصی است که باید اصلاح شود. به همین دلیل، دیوان عالی کشور پرونده را به دادگاهی با صلاحیت مشابه (شعبه هم‌عرض) ارجاع می‌دهد تا مجدداً به آن رسیدگی شود.
نمونه رأی شعب تشخیص دیوان نقض و ارجاع به شعبه هم عرض
شماره تجدیدنظر ۴ – ۱۱۴/۸۳
پرونده به شعبه دوم دادگاه تجدیدنظر استان گیلان ارجاع شده و مرجع مذکور به موجب دادنامه شماره ۱۴۲۳- ۸۲/۸/۲۶ با همان استدلال دادگاه بدوی و تصریح به اینکه رأی قاضی هیأت به غیر از طرق سه گانه شرعی مندرج در مواد ۲۸۴ و ۲۸۴ مکرر قانون آئین دادرسی کیفری سابق قابل تجدیدنظر خواهی نمی‌باشد. لذا ضمن رد تجدید نظر خواهی دادنامه تجدیدنظر خواسته را عیناً تأیید و استوار کرده است. لایحه اعتراضیه وکیل تجدیدنظرخواه مربوط به این مرحله از رسیدگی به هنگام شور قرائت می‌شود.
هیئت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید پس از قرائت گزارش عضو ممیز و ملاحظه اوراق پرونده در خصوص تقاضای تجدیدنظر نسبت به دادنامه شماره ۱۲۸۸- ۸۲/۱۰/۲۷ تجدید نظرخواسته مشاوره نموده چنین رأی می‌دهد:
« رأی شعبه »
بسمه تعالی اعتراضات تجدید نظرخواه نسبت به دادنامه شماره ۱۲۸۸- ۸۲/۱۰/۲۷ صادره از شعبه دادگاه تجدیدنظر استان گیلان وارد است. زیرا به موجب رأی وحدت رویه شماره ۶۶۵ دوم ۸۳/۱/۱۸ هیأت دیوان عالی کشور رأی قاضی هیأت مقرره در ماده واحده قانون تعیین عمومی تکلیف اراضی اختلافی موضوع اجرای ماده ۵۶ قانون حفاظت و بهره برداری از جنگلها و مراتع مصوب ۶۷/۶/۲۹ قابل اعتراض در دادگاه عمومی و سپس قابل تجدیدنظر در دادگاه تجدیدنظر استان دانسته شده و رأی وحدت رویه شماره ۶۰۱- ۷۴/۷/۲۵ هیأت عمومی دیوان عالی کشور مؤید همین معنی می‌باشد. بنا به مراتب به تجویز تبصره ۲ ماده ۱۸ قانون اصلاح قانون تشکیل دادگاه‌های عمومی و انقلاب و بند ب ماده ۴۰۵ قانون آئین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی دادنامه شماره ۱۴۲۳ مورخ ۸۲/۸/۲۶ شعبه اول دادگاه عمومی و دادنامه شماره ۱۲۸۸- ۸۲/۱۰/۲۷ شعبه دوم دادگاه تجدیدنظر استان گیلان نقض و پرونده جهت رسیدگی در ماهیت امر به شعبه اول دادگاه عمومی ارسال می‌گردد.
رئیس شعبه چهارم تشخیص دیوانعالی کشور مستشاران
