اعلام فسخ عقد بیع با جواز حاصل از خیار قانونی

اعلام فسخ عقد بیع با جواز حاصل از خیار قانونی غبن فاحش به معنای آن است که یکی از طرفین یک معامله خرید و فروش، به دلیل زیان بسیار زیادی که در نتیجه آن معامله متحمل شده است، قرارداد را فسخ می‌کند. این حق فسخ بر اساس قانونی به نام “خیار غبن فاحش” به طرف زیان‌دیده داده شده است.

اعلام فسخ عقد بیع با جواز حاصل از خیار قانونی غبن فاحش

ریاست محترم دادگستری ……

سلام علیکم

با احترام، و با اجازه حاصل از مدلول یک برگ وکالتنامه ملصق به تمیر مالیاتی به شماره سریال …… و به وکالت از ناحیه (خواهان مرقوم در صدر دادخواست) خاطر عالی را مستحضر داشته خواسته موکل بدلایل مشروحه آتی الذکر در یک جمله مستوجب پذیرش می‌باشد. مقدمتاً بیع نامه مورخ …… حکایت از وقوع عقد بیع مابین صحابه دعوی پیرامون ششدانگ …… به مبلغ …… ریال داشته و مبلغ …… ریال بعنوان بخشی از ثمن معامله کارسازی شده است.

به موجب مستفاد از قانون مدنی:

مغبون (متضرر) باید در زمان عقد و قرارداد علم و آگاهی نسبت به قیمت عادله نداشته باشد در غیر این صورت خیار فسخ نخواهد داشت (ماده ۴۱۸ ق.م.)

غین باید فاحش باشد یعنی عرفاً قابل مسامحه نباشد (ماده ۴۱۷ .ق.م.) زمان ارزیابی دو عوض و تمیز غبن فاحش تاریخ انعقاد عقد قرارداد است. در تعیین مقدار غبن شرایط معامله نظیر نقدی و یا قسطی بودن مورد معامله و غیره (نظیر اعطاء سند تجاری به جای وجه نقد و….) نیز می‌تواند مؤثر واقع گردد (ماده ۴۱۸ ق.م.) تشخیص میزان غبن و اینکه آیا عرفاً قابل مسامحه است، و یا خیر؟ علی القاعده توسط محاکم از طریق جلب نظر کارشناس در رشته مربوطه صورت می‌گیرد در ماده ۴۱۷ ق.م. قبل از اصلاحی ۱۳۶۱/۱۰/۸ ملاک تشخیص غبن فاحش را حداقل یک پنجم (خمس) قیمت تعیین شده در زمان انجام معامله اعلام کرده بود. (ماده ۴۱۷ مصوب :۱۳۰۷) «‌اگر غبن به مقدار خمس قیمت یا بیشتر باشد فاحش است، و در کمتر از مقدار مزبور درصورتی فاحش است که عرفاً قابل مسامحه نباشد‎».

و لیکن در اصلاحی مزبور تشخیص آن به اینکه مغبون به نحوی به اخذ تفاوت قیمت راضی بوده باشد که در مانحن فیه مصداق ندارد.

خیار غبن بعد از علم به غبن فوری است. (ماده ۴۲۰ ق.م.)

تعیین مدت فوریت نیز امری است. عرفی، فلذا مغبون باید از زمانی که مطلع از ثمن فاحش شده فوراً به نحو مقتضی مثلاً از طریق مذاکره حضوری و یا ارسال نامه، اظهار نامه فسخ معامله را اعلام و در صورت عدم تمکین طرف مقابل طرح دعوی تنفیذ و یا تأیید فسخ را از دادگاه بخواهد.

مضافاً: به موجب نظریه شماره ۷/۶۱۲۸ مورخ ۱۳۷۲/۸/۳۰ اداره کل حقوقی قوه قضائیه:

«‌فوریت مورد نظر در ماده ۴۲۰ ق.م. همزمان با علم به آن محقق می‌شود‌» که در مانحن فیه مراتب فسخ عقد بیع موضوع بیع نامه شماره …… مورخ …… بعد از احراز وجود غبن فاحش در معامله با لحاظ فوریت امر به خوانده محترم از طریق اظهار نامه اراده انشاء و ابلاغ شده است.

بنائاً به مراتب و معنونه در فوق:

استناداً به مواد ۱۹۸ و ۵۱۹ ق.آ.د.م.

رسیدگی و استماع خواسته و اعلام فسخ به شرح ستون خواسته از محضر دادگاه تحت استدعاست.

مزید امتنان خواهد بود آن دادگاه محترم به منظور اینکه حقی از «‌‌من له الحق‌‌« تضییع نشود و قدر متیقنی در مانحن فیه حاصل شود و با عنایت به طبع پرونده، با اجرای ماده ۱۹۹ ق.آ.د.م. و از باب حکمت و سبیل معرفت در راستای کشف حقیقت قیام نمایند.

با تشکر و تجدید احترام

وکیل ……