رأی دیوان عالی کشور در خصوص صلاحیت، تعیین می‌کند که رسیدگی به یک پرونده خاص باید در دادگاه نظامی انجام شود یا دادگاه عمومی. این رأی در مواردی صادر می‌شود که بین مراجع قضایی اختلاف نظر درباره صلاحیت وجود داشته باشد و لازم است مرجع بالاتر تصمیم‌گیری کند.
رأی دیوان عالی کشور در خصوص صلاحیت
اختلاف در صلاحیت رسیدگی
مرجع رسیدگی شعبه …… دیوان عالی کشور
هیئت شعبه آقایان …… رئیس و …… مستشار
خلاصه جریان پرونده:
بحکایت محتویات پرونده پس از اصدار دادنامه شماره …… این شعبه که اجمال جریان پرونده در گزارش مربوط به آن منعکس بوده و مفاد دادنامه مزبور نیز به خلاصه …… بر نقش رأی شماره …… شعبه ……… دادگاه عمومی جزائی …… (کیفری دو) ارجاع پرونده به دادگاه صادر کننده حکم منقوض می‌باشد.
سوابق امر به مرجع ذیربط اعاده و با توجه به اینکه شعبه …… دادگاه مرقوم بلاتصدی بوده و حسب اعلام آقای …… رئیس دادگستری …… عملاً فعالیتی نداشته است. پرونده اَمر حسب الارجاع در شعبه ……… دادگاه عمومی جزائی ……(کیفری دو) مطرح رسیدگی واقع و چون بر مبنای نظریه دیوان عالی کشور انجام تحقیقات اقداماتی در جهت تکمیل پرونده ضرورت داشته است.
بدواً ضمن استعلام در مورد علت فوت مرحوم ابوالفضل از سازمان پزشکی قانونی سوابق کار جهت انجام پار‌ه‌ای تحقیقات به حفاظت اطلاعات منطقه انتظامی شهرستان …… ارسال و به دنبال سلسله اقداماتی که توسط دایره مزبور صورت گرفته و در جریان آن علاوه بر تحقیق از آقای امیرحسین و زوجه‌اش بانو ندا، اظهارات عد‌ه‌ای از مأمورین انتظامی محل نیز به تفصیل استماع شده است.
با تنظیم گزارشی که حاوی نتیجه اقدامات معموله بوده و در قسمت پایانی آن نیز مطالبی عیناً به شرح زیر درج شده است: …… لازم به یادآوری است، با توجه به اینکه متهم اصلی یعنی ستوان دوم کوروش …… طی چند ماه آخر به اتهام زورگیری مسلحانه با استفاده از تجهیزات پلیسی (سرقت و نگهداری ۳۰ کیلوگرم تریاک) توسط این حفاظت اطلاعات دستگیر و پرونده وی در دادگاه‌های نظامی …… مفتوح به رسیدگی باشد و در حال حاضر با صدور قرار بازداشت موقت از سوی آن مرجع محترم قضایی در زندان به سر می‌برد و پرونده‌های متعدد دیگر ایشان، مانند بحث اخذ رشوۀ وی که در مقام ضابط بوده، از سوی دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان …… بلحاظ رسیدگی توأمان به آن مرجع اصاله شده …. پرونده متشکله دادگاه رسیدگی کننده اعاده و مرجع اخیرالذکر نیز در وقت فوق‌العاده مبادرت به صدور دادنامه شماره …… نموده و طی آن نظر‌یه‌ای عیناً به این شرح اعلام کرده است.
….. در خصوص شکایت اولیاء دم مرحوم ابوالفضل علیه آقای کوروش …… و تعدادی از عوامل دایره آگاهی ……، دائر بر مشارکت در قتل عمد، دادگاه با عنایت به گزارشات واصله و پرونده‌های متعدد متهم اصلی کوروش …… در محاکم نظامی استان ……، و با عنایت به ضرورت رسیدگی توأم به اتهامات متعدد متهم و رسیدگی به جرائم معاونین در جرم در دادگاه رسیدگی کننده به جرم، (مقام محترم وقت قوه قضائیه و نظر هیأت عمومی دیوان عالی کشور طی رأی اصراری کیفری 84/ ۲۰ مورخ 8/9/۸۴ که مجوز ولائی مذکور ملاک عمل قرار گرفته است،
لذا این دادگاه مستنداً به مواد ۵۴ و ۵۵ و ۵۶ قانون آئین دادرسی کیفری (سابق) قرار عدم صلاحیت به اعتبار و شایستگی محاکم محترم نظامی …… صادر و اعلام می‌نماید: …… و در ادامه کار با ارسال پرونده به سازمان قضائی نیرو‌های مسلح و ارجاع آن به شعبه …… بازپرسی دادسرای نظامی …… از طرف مرجع یاد شده اخیر نیز اقدامات وسیع دیگری در زمینه رسیدگی به امر مطروحه و کشف جزئیات موضوع انجام و در همین ارتباط مقدمتاً با توجه به اینکه آقای کوروش، که از حیث اتهام دیگری با صدور قرار بازداشت موقت در زندان …… اقامت داشته است، از زندان متواری و نشانی از وی در دست نبوده است.
با پیگیری‌های لازمه و تلاش و کوشش مأمورین انتظامی دستگیر و در خصوص بزه‌های انتسابی از وی تحقیق به عمل آمده و ضمن صدور قرار بازداشت موقت وی از مرکز پزشکی قانونی نیز راجع به اینکه …. با فرض ورود ضربه وارده به نقاط مذکور در بدن متوفی که در معاینات جسد به آن اشاره شده، آیا می‌توانسته این صدمات ضربات وارده به بدن علت مرگ و یا پدیدۀ شوک باشد ….. کسب نظر شده و پس از وصول پاسخ و اعلام نظر به اینکه …. در صورتی که در تحقیقات قضائی وقوع ضربه به نقاط حساس بدن در فاصله زمانی اندکی قبل از فوت به اثبات برسد،
ضربه مذکور می‌تواند عامل پدیدۀ شوک و نارسائی تنفسی و نهایتاً مرگ باشد …. از عده زیادی از مأمورین انتظامی و کسانی که به جهتی از جهات در جریان امر قرار داشته و اطلاعاتی پیرامون چگونگی موضوع داشته‌اند، مشروحاً و مفصلاً تحقیق شده و متعاقباً نیز با اعلام این موارد به آقای …… دادستان نظامی که ……. در پرونده حاضر، ستوان کوروش متهم است به شکنجه و آزار جسمانی غیر نظامی ابوالفضل …… که منجر به قتل وی گردیده، که حسب تحقیقات انجام شده و مستندات موجود دو تن دیگر از پرسنل منطقه انتظامی …… بــه نام‌های سرگرد عبداله و ستوان مصطفی (رئیس و معاون اداره آگاهی ……………….) در سال ۸۱ نیز در این قضیه مشارکت داشته‌اند، که درخواست صدور مجوز تعقیب کیفری آنان را نیز دارم ….. و کسب مجوز لازمه نسبت به احضار نظامیان، آقایان سرهنگ عبداله …… فرزند ……(رئیس کلانتری) و سروان مصطفی …… فرزند ……. (معاون کلانتری) مذکور اقدام و مدافعات آنان را از حیث اتهام انتسابی دائر به مشارکت در
شکنجه و آزار جسمانی غیر نظامی ابوالفضل در تاریخ ۸۱/۷/۱۷ در اداره آگاهی …… که منجر به قتل شخص مذکور گردیده، استماع و قرار بازداشت موقت متهمان یاد شده را نیز در تاریخ ۸۵/۱/۲۳ صادر و پس از انجام تحقیقات همه جانبه دیگر که جزئیات آن در پرونده اَمر انعکاس داشته و اهم اقدامات معموله نیز صدور و اجرای قرار معاینه محل و تحقیق محلی تهیه عکس از پار‌ه‌ای نقاط اعلام شده در پرونده بوده است. نهایتاً آقای محقق قضیه بشرح اعلام نظر مورخه ۸۵/۳/۱۱ قرار مجرمیت:
آقایان:
1- ستوان دوم پایور کوروش …… فرزند ……
2- سروان مصطفی ……. فرزند ……
3- سرهنگ دوم عبداله …… فرزند ……
به ترتیب اولی را از حیث شکنجه و آزار جسمانی آقای ابوالفضل، جهت اخذ اقرار، که منجر به قتل وی گردیده و جعل و ارائه مدرک جعلی و غیر واقعی و دومی از جهت مشارکت در شکنجه و آزار جسمانی آقای ابوالفضل در اداره آگاهی …… و سومی را از حیث مشارکت در شکنجه و آزار جسمانی ابوالفضل موصوف، در تاریخ ۸۱/۷/۱۷ در اداره آگاهی ……، که منتهی به قتل شده است.
پس از ذکر خلاصه جریان پرونده و دلائل ابرازی علیه نامبردگان فوق، صادر و در مورد اتهام دیگر متهم ردیف اول مبنی بر فرار از زندان نیز با اشاره به تشکیل پرونده جداگانه در این زمینه، اظهار نظر نسبت به آن را به بعد موکول نموده است، و متعاقب آن هم دادسرای نظامی …… ضمن موافقت با قرار نهائی صادره، اقدام به صدور کیفرخواست مورخه ۸۵/۱/۲۳ نموده و طی آن با درج خلاصه ماجرا، رسیدگی و تعیین کیفر متهمین مذکور را به استناد مواد ۲۰۵ و ۲۱۲ و ۲۱۵ بند ب ماده ۲۰۶ و ۲۰۷ و ۵۲۸ قانون مجازات اسلامی و مواد ۱۰۴ و ۱۰۵ قانون مجازات نیرو‌های مسلح با رعایت مادتین ۴۶ و ۴۷ قانون مجازات اسلامی از محاکم نظامی …… درخواست کرده است، و با انجام سلسله امور مذکور و جری اقدامات مقتضی شعبه ……… دادگاه نظامی یک …… که عهده از رسیدگی به موارد اعلامی بوده است.
در جلسه فوق‌العاده مورخه ۸۵/۳/۱۷ ختم دادرسی را اعلام و اقدام به صدور دادنامه شماره …… نموده که در متن دادنامه مشروح مزبور، پس از ذکر هویت متهمین، وقوع بزه‌های عنوان شده و نیز شرح خلاصه‌ای از اقدامات انجام شده عیناً چنین آمده است:
…… صرف نظر از نواقص موجود در پرونده از جمله عدم اظهار نظر دادسرای نظامی در موارد اتهام گروهبان …… و عدم تفهیم اتهام حمل و نگهداری سلاح غیر مجاز منتسب به کوروش …… و عدم توجه به موضوع مشارکت در جعل ستوان سوم م …… که اقرار کرده است،
برخلاف واقع صورت جلسه‌های مربوط به کشف سلاح و امتناع متوفی از امضاء اوراق تحقیق را امضاء کرده و همچنین ضمیمه نشدن تصویر دفاتر ورود و خروج آگاهی …… و بازداشتگاه آن، با عنایت به اینکه اقدامات اداره آگاهی …… از مصادیق بارز اقداماتی است که در مقام ضابط دادگستری انجام شده و دستور‌های قضائی مورخ ۸۱/۶/۲۹ و ۸۱/۷/۲ موضوع برگ‌های ۴ و ۷ پرونده دلالت بر این امر دارد و بدین جهت جرائم ارتکابی در این زمینه نیز جرم در مقام ضابط دادگستری تلقی می‌شود.
که رسیدگی به جرائم مذکور مطابق اصل ۱۷۲ قانون اساسی و ماده ۱ قانون دادرسی نیرو‌های مسلح در صلاحیت دادگاه‌های عمومی است، و بخشنامه سازمان قضائی نیرو‌های مسلح در موارد رسیدگی به جرائم در مقام ضابط دادگستری در دادگاه‌های نظامی بعنوان جرم خدمت، و با استفاده از مجوز مقام معظم رهبری نیز به موجب رأی شماره ۱۶۹ مورخ ۷۹/۵/۹ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری بلحاظ خروج از فرمان مقام معظم رهبری ابطال شده است،
و ارجاع امر از طرف شعبه محترم دیوان عالی کشور به دادگاه عمومی …… نیز دلالت بر پذیرش صلاحیت محاکم عمومی‌دارد، و از طرفی چون دادسرای نظامی بدواً از خود نفی صلاحیت کرده (برگ ۷۴) و دادگاه عمومی …… نیز قرار عدم صلاحیت صادر کرده، اختلاف در صلاحیت محقق شده و ضرورت داشته قبل از هر اقدامی پرونده جهت حل اختلاف به دیوان عالی کشور ارسال شود.
و بدین جهت اقدام دادگاه عمومی …… در ارسال پرونده به دادگاه نظامی و اقدام دادگاه نظامی در خصوص انجام تحقیقات قبل از حل اختلاف، مخالف موازین قانونی است.
لذا رسیدگی به موضوعات مطروحه را خارج از صلاحیت دادگاه نظامی‌دانسته و قرار عدم صلاحیت به اعتبار صلاحیت دادگاه عمومی جزائی …… (کیفری دو) صادر و اعلام می‌گردد …… پرونده در خصوص سایر اتهامان متهم ردیف اول و اتهام سایر متهمان که به موجب کیفرخواست‌های دیگر مطرح شده مفتوح است ….. و در ادامه اقدامات معموله و در اجرای مفاد دادنامه مزبور سوابق امر جهت تعیین تکلیف از باب صلاحیت به دیوان عالی کشور ارسال و براساس سابقه قبلی رسیدگی به موضوع به این شعبه ارجاع شده است.
هیأت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید پس از قرائت گزارش آقای …… عضو ممیز اوراق پرونده تجدیدنظر خواسته مشاوره نموده چنین رأی می‌دهد:
باسمه تعالی
رأى:
حسب محتویات پرونده مأمورین انتظامی در تعقیب شکایت آقای امیرحسین …… دائر بسرقت طلا‌های همسرش و دستور مورخه ۸۱/۷/۲ معاون قضائی رئیس دادگستری و ارجاع مورخه ۸۱/۶/۲۹ قاضی کشیک دادگستری اقدام به دستگیری ابوالفضل کرده‌اند و اقدامات آنان تحت عنوان ضابط دادگستری بوده است، و از طرفی اقدام انتسابی به متهمین شرکت در قتل عمدی است که متعاقب همان اقدامات واقع شده،
لذا با عنایت به ماده ۱۷۲ قانون اساسی و تبصره ۲ ماده ۱ قانون دادسرای نیرو‌های مسلح ۱۳۶۴ رسیدگی در صلاحیت محاکم عمومی است. با تأیید نظر شعبه …… دادگاه نظامی مصوب یک موضوع قرار شماره ……. حل اختلاف می‌گردد.
رئیس شعبه …… مستشار شعبه
بیشتر بخوانید : مشاوره رایگان وکیل جرایم پزشکی
پرونده حقوقی دارید؟وقت را از دست ندهید! با یک تماس مشکل حقوقی خود را حل کنید.
(مشاوره اولیه رایگان)
