گواهی عدم امکان سازش چیست؟| مراحل، اعتراض و اعتبار قانونی

وقتی زندگی مشترک به بن‌بست می‌رسد و طلاق تنها راه باقی‌مانده است، اولین قدم قانونی برای پایان این مسیر، دریافت گواهی عدم امکان سازش از دادگاه خانواده است.

این گواهی، نه پایان کار، بلکه مجوز قانونی برای ثبت طلاق در دفترخانه است. در این مقاله، با مراحل دریافت آن، امکان اعتراض و مدت اعتبار این گواهی آشنا می‌شوید تا با دیدی روشن‌تر مسیر قانونی جدایی را طی کنید.

گواهی عدم سازش چیست؟

گواهی عدم سازش یا گواهی عدم امکان سازش، در واقع مدرک رسمی و قانونی است که نشان می دهد، دادگاه پذیرفته که زن و شوهر توانایی ادامه زندگی مشترک را ندارد. با استفاده از این مدرک قانونی می توان برای طلاق اقدام کرد. در واقع این مدرک مجوز مراجعه به دفترخانه طلاق است. این مجوز در پی بررسی دادخواست تقدیم شده از طرفین زوجین صادر میشود.

  این گواهی در موارد زیر کاربرد دارد: 

• طلاق توافقی 
• طلاق از طرف زن یا شوهر (در صورتی که دلیل قانونی داشته باشند.)
• برای ثبت طلاق در دفترخانه رسمی (بدون این گواهی، طلاق ثبت نمی‌شود.)

مطابق با ماده 25 قانون حمایت خانواده: «ثبت طلاق فقط با ارائه گواهی عدم امکان سازش یا حکم دادگاه امکان‌پذیر است.»

همچنین مطابق قانون مدنی – ماده 1133، در طلاق از طرف مرد، حتی اگر دلیل خاصی نداشته باشد، باز هم باید برای ثبت طلاق، گواهی عدم امکان سازش از دادگاه دریافت کند.

در طلاق از طرف زن مطابق قانون مدنی – ماده 1130، اگر ادامه زندگی برای زن غیرقابل تحمل باشد. دادگاه پس از بررسی دلایل، دادگاه در صورت احراز عسر و حرج، گواهی عدم امکان سازش صادر می‌کند.

مراحل صدور صدور گواهی عدم سازش 

مراحل صدور صدور گواهی عدم سازش به این شرح است:

• .ثبت دادخواست طلاق در دفتر خدمات قضایی : در اولین مرحله  زن و شوهر (یا وکلای آن‌ها) باید دادخواست طلاق توافقی را در سامانه عدل ایران یا از طریق دفاتر خدمات قضایی ثبت کنند. تا دادخواست ثبت‌شده به یکی از شعب دادگاه خانواده ارسال شود.
• مراجعه به سامانه تصمیم طلاق : برای اخذ نوبت باید به این سامانه مراجعه کنید.
• ارجاع به مرکز مشاوره خانواده : بر اساس قانون حمایت خانواده، زوجین باید به مرکز مشاوره خانواده معرفی شوند.
• مشاوره معمولاً در ۱ تا ۳ جلسه انجام می‌شود تا اطمینان حاصل شود تصمیم طلاق منطقی و قطعی است.
• صدور گواهی توسط قاضی : اگر همه چیز کامل و قانونی باشد، گواهی عدم امکان سازش صادر می‌شود.

این گواهی شامل اجازه مراجعه به دفترخانه طلاق، تعیین وضعیت مهریه، نفقه، حضانت، ملاقات فرزند و… و مدت اعتبار است.

چه زمانی گواهی عدم امکان سازش صادر میشود؟ 

این گواهی زمانی صادر میشود که، دادگاه خانواده پس از بررسی شرایط زندگی زوجین و انجام مشاوره، به این نتیجه برسد که ادامه زندگی مشترک ممکن نیست!

• در طلاق توافقی : زمانی که هر دو زوج با رضایت کامل برای طلاق اقدام کرده و درباره مواردی مانند مهریه، حضانت فرزند، نفقه و… توافق‌نامه کتبی ارائه می‌دهند،  دادگاه میتواند این گواهی را صادر نماید.
• در طلاق به درخواست مرد : مرد می تواند هر زمان که بخواهد ن خود را طلاق بدهد، اما برای اجرای طلاق به گواهی نیاز است، در این حالت دادگاه پس از تعیین و تکلیف حقوق مالی زن (شامل مهریه، نفقه، اجرت‌المثل و…) گواهی مورد نظر را صادر می کند.
• در طلاق به درخواست زن :  برای دریافت این گواهی زن باید دلایل سر و حرج، ترک زندگی، اعتیاد، خشونت یا خیانت را اثبات نماید.

انواع گواهی عدم امکان سازش

به طور کلی این گواهی به دو نوع مختلف شامل موارد زیر تقسیم میشود: 

انواع گواهی عدم امکان سازش (از نظر نوع طلاق) 

این مورد خود شامل سه نوع گواهی میشود: 

• گواهی عدم امکان سازش در طلاق توافقی : در این شرایط ن و شوهر با رضایت کامل و توافق کتبی در مورد مهریه، حضانت، نفقه و… برای طلاق اقدام می‌کنند.
• گواهی عدم امکان سازش در طلاق به درخواست مرد : در این شرایط دادگاه موظف است حقوق مالی زن (مهریه، نفقه، اجرت‌المثل…) را بررسی کند.
• گواهی عدم امکان سازش در طلاق به درخواست زن : اگر زن بتواند دلایل قانونی مانند عسر و حرج، ترک زندگی، اعتیاد، سوءرفتار، محکومیت کیفری و… را اثبات کند، دادگاه به نفع او رأی می‌دهد.

انواع گواهی عدم امکان سازش (از نظر مرجع صدور):

• گواهی عدم امکان سازش صادره از دادگاه خانواده
• گواهی عدم امکان سازش توسط شورای حل اختلاف

مراحل بعد از صدور گواهی عدم امکان سازش

پس از صدور گواهی عدم امکان سازش باید برای مابقی مراحل طلاق اقدام نمایید، که شامل موارد زیر میشود:

• دریافت نسخه رسمی گواهی از دادگاه
• مراجعه به دفترخانه طلاق (در بازه ۳ ماهه)
• ارائه مدارک به دفترخانه
• ثبت رسمی طلاق در دفترخانه
• تحویل طلاق‌نامه به طرفین

برای طلاق‌هایی که به درخواست یکی از طرفین است (غیراز توافقی)، ممکن است نیاز به حضور اجباری طرف مقابل یا ابلاغ قانونی باشد.

اعتراض به گواهی عدم امکان سازش

گواهی عدم امکان سازش قابل اعتراض است، اما با توجه به نوع طلاق (توافقی یا غیرتوافقی) شرایط آن متفاوت است:

• اعتراض در طلاق توافقی : این گواهی به ندرت مورد اعتراض قرار می گیرد، مگر اینکه یکی از طرفین از تصمیم خود منصرف شود. این گواهی در مرحله تجدید نظر خواهی قابل اعتراض است. ( در این حالت، اگر یکی از طرفین به دفترخانه نرود، طلاق ثبت نمی‌شود.)
• اعتراض در طلاق به درخواست مرد یا زن : در این طرفین می توانند طی مدت 20 روز از زمان ابلاغ جهت تجدید نظر خواهی و یا اعتراض اقدام کنند. 

اگر رای دادگاه قطعی شده باشد (مثلاً فرصت تجدیدنظر گذشته)، دیگر امکان اعتراض وجود ندارد.

مدت اعتبار گواهی عدم امکان سازش چقدر است؟

مدت اعتبار گواهی عدم امکان سازش دقیقاً ۳ ماه از تاریخ ابلاغ به طرفین است. مطابق ماده 34 قانون حمایت خانواده: «گواهی عدم امکان سازش از تاریخ ابلاغ به مدت سه ماه اعتبار دارد. در صورت عدم اقدام به ثبت طلاق در این مدت، گواهی از اعتبار ساقط می‌شود.» 

اگر طلاق در طی این مدت ثبت نشود، گواهی منقضی می‌شود و هیچ دفترخانه‌ای اجازه ثبت طلاق را نخواهد داشت. در این حالت طرفین باید دوباره از ابتدا به دادگاه مراجعه کرده و گواهی جدید بگیرند.

• در نظر داشته وظیفه ارائه گواهی بر عهده فردی است که برای این گواهی درخواست نموده است. در واقع گواهی به نفع او صادر شده است. 
• در صورتی که گواهی برای طلاق توافقی صادر شده باشد، هر یک از زوجین می توانند برای ارائه گواهی اقدام کنند.

نمونه دادخواست گواهی عدم امکان سازش

ریاست محترم حوزه قضایی خانواده ……

با سلام و احترام

به استحضار می‌رساند:

اینجانبان …… و خانم …… و خانم …… مطابق وکالتنامه ملصق به تمبر مالیاتی پیوست وکلای خواهان دعوی …… با اختیارات حاصله از موکله استماع دعوی را به تجویز مواد ۳۴، ۳۳، ۳۱ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی به شرح ذیل خواستاریم.

موکل اینجانبان به موجب تصویر مصدق نکاح نامه پیوست دادخواست در مورخه ۷۳/۳/۱۴ به عقد دایم خوانده دعوی درآمده و همسر شرعی و قانونی وی گردیده است که ماحصل این ازدواج یک فرزند مشترک به نام ……، ۱۳ ساله می‌باشد.

حسب اظهار موکل بدلیل سوء رفتار خوانده دعوی قادر به ادامه زندگی مشترک با وی نبوده و امکان ادامه روند عادی و طبیعی زندگی مشترک برای زوجین میسر نیست.

حسب اظهارات خوانده سوء رفتار خوانده دعوی و عدم تفاهم اخلاقی وی خصوصاً محکومیت کیفری موضوع جرائم مواد مخدر زوج و همچنین ایراد ضرب و شتم و عدم رعایت حق معاشرت و اخلاق حسنه و عدم رعایت حقوق شرعی و قانونی زوجه و بی مهری زوج نسبت به زوجه بیش از هر چیزی باعث شده است تا زوجه با توجه به تحقق شروط ضمن عقد سند ازدواج مبادرت به تقدیم دادخواست صدور گواهی عدم سازش نماید،

طبق سند رسمی نکاح به شرح صفحه ۷ سند مذکور زوج به زوجه وکالت بلاعزل با حق توکیل به غیر داد که در موارد مشروحه زیر با رجوع به دادگاه و با اخذ مجوز از دادگاه پس از انتخاب نوع طلاق خود را مطلقه نماید و حتی در صورت بذل از طرف او قبول بذل نماید،

حال آنکه طبق بندهای ۲ و ۶ و ۷ شروط مذکور در حق زوجه حسب اظهار زوجه تحقق نموده با عنایت به اینکه زوج بنا به اصل آزادی اراده شروط مذکور را پذیرفته بناچار باید آثار و نتایج آن را تحمل و تقبل تقاضای صدور گواهی عدم امکان سازش (طلاق) با بذل یک سکه از مهریه در قبال طلاق مورد استدعاست.

نام و نام خانوادگی

امضاء

بیشتر بخوانید : جهت مشاوره و اطلاعات بیشتر صفحه وکیل خانواده و وکیل طلاق را مطالعه کنید.

سوالات متداول