مهریه زن در صورت عدم تمکین یکی از موضوعاتی است که در دعاوی خانوادگی به آن اشاره میشود. بسیاری تصور می‌کنند با ترک خانه یا خودداری از تمکین، زن حق مهریه‌اش را از دست می‌دهد. اما آیا این برداشت درست است؟ در این مطلب، به‌طور روشن و دقیق بررسی میکنیم که قانون در این‌باره چه می‌گوید و محاسبه مهریه در این شرایط چگونه انجام میشود.
مهریه زن در صورت عدم تمکین
مهریه زن در صورت عدم تمکین، همچنان باید پرداخت شود. همانطور که اطلاع دارید، مهریه یکی از حقوق مالی زن است که به‌محض وقوع عقد نکاح، به زن تعلق می‌گیرد. حتی اگر زن از شوهر خود تمکین نکند! (یعنی وظایف زناشویی‌اش را انجام ندهد یا از زندگی مشترک امتناع کند). اما در نظر داشته باشید که دم تمکین زن باعث از بین رفتن مهریه نمی‌شود، اما میتواند روی نحوه پرداخت یا زمان دریافت آن تاثیر بگذارد. در این موارد شرایط پرداخت مهریه، به تفکیک زیر تغییر می یابد:
اگر زن هنوز تمکین نکرده و رابطه جنسی (دخول) انجام نشده باشد:
- طبق ماده 1092 قانون مدنی: اگر طلاق قبل از دخول و به درخواست مرد باشد، زن فقط نصف مهریه را دریافت می‌کند.
- طبق ماده 1085 قانون مدنی: اگر زن قبل از تمکین خاص از حق حبس استفاده کند (یعنی تا گرفتن مهریه از رابطه زناشویی خودداری کند)، حق دارد از تمکین خودداری کند و همچنان تمام مهریه را بگیرد.
- اما اگر زن بدون دلیل موجه از تمکین خودداری کند (مثلاً نخواهد به خانه شوهر برود)، مرد میتواند تا زمان تمکین، از پرداخت مهریه خودداری کند.
اگر دخول انجام شده باشد (زن سابقاً تمکین کرده):
زن حتی اگر در حال حاضر تمکین نکند، همچنان مستحق دریافت کل مهریه است و شوهر نمی‌تواند به بهانه عدم تمکین فعلی، از پرداخت مهریه امتناع کند.
پس نتیجه می‌گیریم، عدم تمکین زن باعث سلب حق مهریه نمی‌شود.فقط در مواردی خاص (مثل قبل از تمکین خاص یا قبل از دخول) ممکن است پرداخت مهریه متوقف یا نصف شود.
برای اطلاعات بیشتر در دریافت حق و حقوق خود قبل از هر اقدامی حتما با وکیل مهریه که در این امر متخصص است، مشورت کنید.
آیا پرونده حقوقی دارید؟
وقت را از دست ندهید! همین حالا به شماره واتساپ زیر پیام دهید،
مشاوره رایگان
- وکیلان متخصص ایران دادگستر با بیش از 2 دهه تجربه موفق
- بیش از ۵۰۰ پرونده موفق در این حوزه
- پاسخ دهی سریع و رایگان!
- مشورت با وکیل حرفه ای
آیا مهریه مشروط به تمکین است؟
خیر، مهریه مشروط به تمکین نیست. قانون گذار مهریه را یک حق مالی مستقل برای زن در نظر گرفته است که به‌محض جاری شدن، عقد نکاح صرف‌نظر از این‌که زن تمکین کرده باشد یا نه، به او تعلق می‌گیرد.
به همین ترتیب مطابق با ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی:
“به مجرد عقد، زن مالک مهریه میشود و میتواند هر نوع تصرفی در آن داشته باشد.”
| مورد | آیا روی مهریه تأثیر دارد؟ |
|---|---|
| زن تمکین نمی‌کند | ❌ مهریه از بین نمی‌رود |
| زن تمکین نکرده و دخول انجام نشده | 🔸 ممکن است فقط نصف مهریه تعلق بگیرد در صورت طلاق |
| زن از حق حبس استفاده کند | ✅ حق دریافت مهریه را دارد، حتی بدون تمکین |
تمکین چه نقشی در حقوق مالی زن دارد؟
تمکین مستقیماً بر روی برخی از حقوق مالی زن از جمله نفقه تاثیر گذار است، اما با این حال مانع دریافت مهریه نمی‌شود. از آنجایی که تمکین به‌معنای انجام وظایف قانونی زن در قبال شوهر است. اگر زن بدون دلیل موجه از تمکین خودداری کند، به او ناشزه گفته میشود و در این حالت حق نفقه ندارد (ماده 1108 قانون مدنی). با این حال اگر زن دلیل قانونی برای عدم تمکین داشته باشد (مثل خشونت، خطر جانی، یا استفاده از حق حبس)، ناشزه محسوب نمی‌شود و نفقه به او تعلق می‌گیرد.
به علاوه برای مطالبه اجرت‌المثل، زن باید در خانه شوهر کارهایی خارج از وظایف شرعی انجام داده باشد. بنابراین اگر زن از ابتدا تمکین نکرده و در منزل شوهر سکونت نداشته، ممکن است اجرت‌المثل به او تعلق نگیرد.
| حق مالی زن | تأثیر تمکین |
|---|---|
| مهریه | ❌ بی‌تأثیر است |
| نفقه | ✅ مشروط به تمکین است |
| اجرت‌المثل | ⚠️ وابسته به انجام کار در منزل و تمکین |
| نصف یا تمام مهریه در طلاق قبل از دخول | ✅ بستگی به تمکین دارد |
حکم مهریه زن ناشزه چیست؟
حکم مهریه زن ناشزه در حقوق ایران با وجود نشوز (یعنی عدم تمکین بدون عذر موجه) کماکان برقرار است و مرد موظف به پرداخت مهریه است. مهریه حقی مستقل برای زن است و ارتباطی با تمکین یا عدم تمکین ندارد.
سوالات متداول
آیا زن بدون تمکین میتواند مهریه‌اش را بگیرد؟
خیر. حتی اگر زن از خانه خارج شود و بدون عذر موجه زندگی مشترک را ترک کند، باز هم حق مهریه محفوظ است.
زن ناشزه چه حقی را از دست می‌دهد؟
اگر زن ناشزه شناخته شود (یعنی بدون دلیل از تمکین امتناع کند)، نفقه (خرجی روزمره) به او تعلق نمی‌گیرد. اما مهریه پابرجاست.
گر زن تمکین نکند، میتوان مهریه را قسطی کرد یا نداد؟
بهخاطر عدم تمکین خیر.
اما اگر مرد دادخواست اعسار از پرداخت مهریه بدهد و ثابت کند توان پرداخت یکجا را ندارد، دادگاه میتواند مهریه را تقسیط کند.
