لایحه تبادل پاسخ وکیل خواهان به مطالبه خسارت، سندی حقوقی است که در جریان یک دادرسی، وکیل خواهان (شخصی که دعوی را مطرح کرده است) پس از دریافت لایحه دفاعیه خوانده (شخصی که علیه او دعوی شده است)، تنظیم می‌کند. در این لایحه، وکیل خواهان به ادعاهای مطرح شده در لایحه دفاعیه خوانده پاسخ داده و دلایل و مستندات خود را برای اثبات ادعای خواهان و مطالبه خسارت ارائه می‌دهد.
نمونه لایحه تبادل پاسخ وکیل خواهان به مطالبه خسارت
ریاست محترم شعبه …… دادگاه حقوقی
سلام علیکم
با احترام، و در موقعیت وکیل خواهان در پاسخ به مدافعات وکیل محترم خوانده آقای / خانم …… خاطر روشن ضمیر و هوشیار آن ذات مقدس قضائی را به موارد ذیل متمایل ساخته و در نتیجه اجابت خواسته موکل مزید امتنان است.
طلیعه:
عالی جاه، خداوند خالق جهان و انسان است، و از تمام ابعاد و اسرار وجودی بشر آگاه است، و نیز به اصول حاکم بر روابط اجتماعی بشر احاطه کامل دارد؛ خداوند عالم مطلق است، گذشته، حال و آینده زندگی بشر را می‌داند و قادر است آثار قوانین را در زندگی امروز و فردای جامعه به خوبی ارزیابی کند او بی‌نیاز مطلق است. خطا و لغزش در او راه ندارد.
خواسته‌های شخصی ندارد تا منافع جامعه را فدای آن کند. خداوند حکیم است، حکمت او اقتضا کند که قانونش جنبه عملی داشته و جامعه را به سوی هدف نهایی هدایت کند.
بشر به دلایل «دانش محدود حبّ ذات، در معرض خطا و نسیان قرار داشتن، نفع طلبی و ……» در یک کلام به دلیل عدم صلاحیت علمی و اخلاقی نمی‌تواند قانون صحیح و عادلانه وضع کند.
بنابراین انتظار حاکمیت عدالت توسط قانون موضوعه بشری آن هم به طور کامل و فراگیر نیـاز بـه قضاتی عدل گستر و همچنین وکلایی قانون مدار بعنوان دو بال فرشته عدالت دارد.
با حفظ این مقدمه، بر دفاعیات وکیل خوانده استدلالات مخالفی بشرح ذیل و ملحم به تأییدات قانونی محمول است:
شرح جریان دعوا:
در تاریخ ۱۳۸۶/۵/۲۳ جنگلها و مراتع منطقه موسوم به …… واقع در حوزه شهرستان …… استان …… دچار حریق شده و همانطور که در گزارش شماره …… مورخ …… اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان آمده است، حسب اعلام مسئولین منطقه اعم از منابع طبیعی و بخشداری و فراخوان عمومی از طریق امامان جماعت مساجد منطقه، افراد محلی به یاری نیرو‌های منابع طبیعی شتافته‌اند؛
اما به علت گستردگی حریق ناشی از کم آبی پوشش خشک گیاهی و یا اقدام عوامل ضد انقلاب سه نفر از جوانان منطقه کشته شده و چندین نفر دیگر از جمله آقای …… از ناحیه دست و پا و صورت دچار سوختگی شدید گردیده که مطابق نظریه پزشکی قانونی ۵۸ درصد نقص عضو متحمل شده است.
اداره منابع طبیعی فقط تا سقف ششصد هزار تومان از محل بیمه نامه به وی پرداخت کرده در حالی که در آن زمان هزینه معالجه وی بیش از …… بوده است. پس از پیگیری و عدم دست یافتن به نتیجه، مشارالیه اقدام به تقدیم دادخواست علیه اداره منابع طبیعی و آبخیزداری
شهرستان جوانرود برای جبران خسارت بر طبق نظریه پزشکی قانونی کرده که شعبه اول دادگاه حقوقی آن شهرستان به شرح دادنامه یاد شده با این استدلال که حفاظت از عرصه‌های ملی از وظایف آحاد مردم است، و موکل برای حفاظت از باغ خود اقدام به خاموش کردن حریق کرده و اداره منابع طبیعی نه در ایجاد حریق نقش داشته و نه سبب آن را فراهم کرده و نه شخصی را اجبار به اطفای حریق نموده است، حکم به رد دعوای وی صادر کرده است. شعبه …… دادگاه تجدیدنظر استان نیز با وجود اختلاف نظر با اضافه شدن نفر سوم با اکثریت آراء رأی بدوی را تأیید کرده است …… (الخ)
اینک: پاسخ:
بر طبق صورتجلسه مورخ …… شش نفر از مأمورین حفاظتی اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان …… که در عملیات اطفای آتش سوزی مورخ …… شرکت داشته‌اند (ص …… پرونده) بـا توجه به نقشه اجرای مقررات منابع طبیعی اراضی مورد حریق کلاً جزء اراضی منابع طبیعی و دارای پوشش جنگلی مرتع مشجر بوده و فاقد هیچ گونه زراعت و باغ بوده استشهادیه محلی و گواهی شورای محلی در صفحه …… پرونده نیز مؤید این موضوع است.
ضمن اینکه موکل نیز اعلام کرده که فاقد هرگونه زمینی در محل می‌باشد. به موجب فتوکپی کارت شناسایی مورخ …… ارائه شده موکل همیاری منابع طبیعی بوده است. بنابراین استدلال خوانده که موکل برای حفاظت از باغ خود اقدام کرده فاقد اساس و مبنا است.
با توجه به قوانین مختلف از جمله قانون ملی شدن جنگلها و مراتع قانون حفاظت و بهره برداری از جنگلها و مراتع و قانون حفاظت و حراست از ذخائر جنگلی و …… مالکیت جنگلها و مراتع متعلق به دولت بوده که سازمان جنگلها و مراتع که از سازمان‌های تابع وزارت جهاد کشاورزی است،
و در استانها و شهرستانها ادارات منابع طبیعی و آبخیزداری که از زیر مجموعه‌های آن سازمان می‌باشند تصدی این اراضی و وظیفه حفاظت از این اراضی را به عهده داشته و به تبع آن حق بهره برداری از جنگلها و مراتع را نیز در اختیار دارند.
با فراخوان عمومی و اعلام مسئولین از جمله اداره منابع طبیعی شهرستان …… موکل که از همیاران منابع طبیعی بوده نیز به یاری مأمورین حفاظتی منابع طبیعی رفته و دچار حریق شده است، و در این مورد که موکل محسن بوده تردیدی وجود نداشته و ادعای اینکه موکل برای حفاظت از باغ خود اقدام کرده برای رد محسن بودن موکل بوده و همانطور که در بند نخست بیان شده این ادعا فاقد اساس و مبنا بوده و خلاف مستندات است.
از نظر موازین شرعی و در مورد اصل لزوم جبران خسارت موکل تردیدی وجود نداشته و تردید و اختلاف نظری که وجود داشته در مورد الزام اداره منابع طبیعی به جبران خسارت بوده که خوانده آن را فاقد مبنا دانسته است. اما با توجه به
مبانی شرعی از جمله قاعده الضرورات تبیح المحظورات و قواعد حسبه و قاعده (لاحرج و لاضرر و لاضرر فی الاسلام) و (حرمت خون و عمل شخص در اسلام و از همه مهمتر) قاعده احسان که مبتنی بر نص صریح آیات شریفه و ما على المحسنین من سبیل و هل جزاء الإحسان الا الإحسان است.
تردیدی در مورد لزوم جبران صدمات موکل وجود نداشته چرا که کسی که برای دفع ضرر برای دیگری عملی انجام می‌دهد که مصداق شخص محسن محسوب و اقدام عملی محسنانه قلمداد می‌شود، ولی در نتیجه عملش متحمل خسارت شده که برای تحقق آن اقدام محسنانه اجتناب ناپذیر بوده است، نباید در اثر اقدام محسنانهاش دچار زحمت شود.
پس این سختی و حرج ناشی از عمل به حسب حکم نفی سبیل در آیه شریفه یاد شده از او رفع گردد و پاسخ نیکی وی نباید جز با نیکی داده شود و تنها راه منطقی رفع آن ضامن بودن محسن الیه در قبال او و حق مراجعه محسن برای دریافت خسارات و مخارج خود به اوست.
بنابراین تنها شخصی که باید این خسارات را جبران نماید کسی جز اداره منابع طبیعی به عنوان متصدی و متولی جنگلها و مراتع که وظیفه سازمانی و مدیریتی حفاظت از جنگلها و مراتع را به عهده داشته نخواهد بود.
علاوه بر آن با توجه به وضعیت حریق و نیز شرایط و اوضاع و احوال منطقه بلا جبران ماندن این گونه خسارات نه تنها با نصوص شرعی مخالفت دارد بلکه با مصالح عامه و ترویج حفاظت و حراست از منابع طبیعی و همیاری با ادارات منابع طبیعی کاملاً در تضاد خواهد بود و موجب خواهد شد که من بعد کسی برای اینگونه اقدامات محسنانه ترغیب نگردد.
بنائاً على ذلک دفاعیه وکیل محترم خوانده نسبی با قوانین جاری و ساری ندارد. طرد مدافعات وکیل محترم خوانده و سپس اجابت و ورود دادخواست موکل و صدور حکم بشرح ستون خواسته تحت استدعاست.
با تشکر و تجدید احترام
وکیل خواهان ……
